મારા, અમારા અને મને ગમતી વ્યક્તિઓના ફોટાઓ
No Comments
સમાધાન – ( ટૂંકી વાર્તા ) લેખક- નવીન બેન્કર
નોંધ- આ વાર્તાનું થીમ એડલ્ટ છે. આપણા કહેવાતા ધર્મગ્રંથો અને પુરાણોમાં વર્ણવેલી કેટલીક વાતોને મેં આ વાર્તામાં ગુંથી લીધી છે તો પછી એને ‘અશ્લીલ અશ્લીલ‘ કહીને કાગારોળ કરવાનો શો અર્થ ? આ વાર્તા ૧૯૭૪માં-૨૮ ઓગસ્ટ ૧૯૭૪ને પુરુષોત્તમ માસની પવિત્ર એકાદશીને બુધવારે મેં લખેલી એવું મારી હસ્તપ્રત પરથી જણાય છે. અમદાવાદના કોઇ સામયિકમાં છપાયા બાદ, જનસત્તા
પ્રેસના ‘ચાંદની‘ વાર્તામાસિકના ‘ચર્ચાચોરો‘ વિભાગમાં, આ અંગે, મારા પર ટીકાઓનો મારો થયેલો, ઓર્થોડોક્સ અને ચોખલિયા લોકોએ કાગારોળ કરી મૂકેલી. મારી આ અને આવી વાર્તાઓ અંગે ગુજરાત સરકારે મને નોટીસ પણ મોકલેલી અને બકુલ જોશીપુરા જેવા લેખક-એડવોકેટની દરમ્યાનગીરીથી હું બચી ગયેલો.. એ જ સમયગાળામાં, સ્વરુપ સેકસ ક્યોરવાળા ડોક્ટર સ્વરુપ ( સાચુ નામ રામસ્વરુપ શર્મા) અને લેખક લક્ષ્મીકાંત વોરા પર પણ આવી તવાઈ ઉતરેલી. એ પણ એ બહુ લાંબી વાત છે. ફરી ક્યારેક….
નવીન બેન્કર –૮/૮/૨૦૧૨-શહીદ દિન.
સમાધાન – ( ટૂંકી વાર્તા ) લેખક- નવીન બેન્કર
પરમ પવિત્ર અને ફળદાયી પુરુષોત્તમ માસ ચાલતો હતો.
હજારો શ્રધ્ધાળુ ભાવિક ભક્તો-સ્ત્રીપુરુષો- બ્રાહ્મ મુહૂર્તથી માંડીને આખો દિવસ સાબરમતી નદીમાં સ્નાન કરવા ઉતરી પડતા હતા. હંમેશાં નિર્જન જેવો રહેતો સાબરમતી નદીનો કિનારો આવા ભાવિક ભક્તજનોથી ઉભરાઇ ગયો હતો.છેક નદીના તટથી માંડીને વિક્ટોરિયા ગાર્ડન સુધી દીન-હીન ભિખારીઓ અને યાચક બ્રાહ્મણોની લંગાર પણ બિસ્તરા બિછાવીને પડી હતી.
એ દિવસે એકાદશી અને બુધવાર હતો.
શાલિભદ્ર બાવીસ વર્ષનો યુવાન હતો.ઉચ્ચ બ્રાહ્મણ કુટુંબમાં એનો જન્મ થયો હતો.એની માતા એક અત્યંત સંસ્કારી અને પવિત્ર સ્ત્રી હતી.તેથી એને નાનપણથી જ ધર્મભાવનાના સંસ્કાર પ્રાપ્ત થયા હતા.પોતાની દાદીમા અને માતા સાથે એ માંડવીની પોળમાં આવેલી લાલાભાઇની પોળના એક મઠમાં ભજનકિર્તન સાંભળવા જતો. એ વખતે એની ઉંમર માત્ર નવ વર્ષની હતી છતાં એને ભગવદગીતાનો નવમો, બારમો અને પંદરમો અધ્યાય કંઠસ્થ હતા.સત્સંગ કરાવનાર સંન્યાસી કહેતા કે ‘ યે લડકા બડા હોકર સન્યાસી હોગા યા બડા જ્ઞાની-ધ્યાની બનેગા.અગલે જનમસે ધરમધ્યાન કરતે હુયે આયા હૈ‘.
પરંતુ, જન્મજાત સંસ્કારોને કારણે નાની ઉંમરમાં જ ,સંન્યાસ લેનારા સંન્યાસીઓ ઘણાં ઓછા હોય છે.મોટેભાગે તો, આ સંસારના સારામાઠા અનુભવોની એરણ પરથી પસાર થયા બાદ જ સંન્યસ્તભાવ જાગ્રુત થતો હોય છે. આપણાં ધાર્મિક ગંથો કે પુરાણોના ઋહિમૂનીઓના જીવનચરિત્રો જોતાં, આ બાબત સ્પષ્ટ થશે. કેટલાક સંપ્રદાયો નાની ઉંમરના કુમળા બાળકોનું બ્રેઈન-વોશીંગ કરી નાંખીને પણ સંન્યાસી બનાવી દેતા હોય છે.
કહેવાનું તાત્પર્ય એ જ કે શાલિભદ્રના સંસ્કારો ઉત્તમ હતા,પરંતુ યુવાની, વિલાસી સ્વભાવના દોસ્તો, આજકાલનું કામવાસના ઉશ્કેરે તેવું હલકુ સાહિત્ય અને ચલચિત્રો જેવી બાબતોએ એના પ્રજ્ઞાચક્ષુઓ આગળ મોહમયી માયાના પડદા ઢાળી દીધા હતા.
છતાં….પૂર્વજન્મના અને આ જન્મના સંસ્કારોને કારણે,એણે આજે પુરુષોત્તમ માસની એકાદશીનું વ્રત કરવાનું નક્કી કર્યું હતું.એની સુશીલ અને સુલક્ષણા પત્ની પણ ધર્મભાવનાવાળી હતી. એ તો આખો માસ નદીમાં સ્નાન કરી, પુરુષોત્તમ માસની કથાવાર્તા શ્રવણ કર્યા બાદ એક ટાણું ભોજન કરતી અને આખો માસ મન-વચન-કર્મથી બ્રહમચર્યવ્રતનું પાલન કરતી.
શાલિભદ્ર જરા શોખીન અને રંગીન તબિયતનો મસ્ત યુવાન હતો એટલે એને આ ‘મન-વચન-કર્મનું બ્રહમચર્ય‘ ન જ ગમે એ સ્વાભાવિક હતું પરંતુ, પત્નીની ધર્મભાવનાને આડે આવવું એને ગમતું નહીં. વળી, ચાર વર્ષના લગ્નજીવન દરમ્યાન એને હજીસુધી સંતાનપ્રાપ્તી થઈ ન હતી તેથી પુરુષોત્તમ માસના વ્રતદ્વારા એ ફળપ્રાપ્તીની એમને આશા પણ હતી.
પત્નીના અત્યંત આગ્રહને વશ થઈને એણે આ વ્રત કરવાનું નક્કી કર્યું અને એ દિવસે, સવારે છ વાગ્યે ઉઠી જઈને,એલીસબ્રીજ નીચે, સન્યાસ આશ્રમની પાછળના , સાબરમતી નદીના કિનારે સ્નાન કરવા ,એ , પત્ની સાથે આવ્યો હતો.
કિનારા પર બેઠેલા એક બ્રાહમણના પાથરણા પર કપડાં, થેલી, લોટો વગેરે મૂકીને પત્ની, સ્ત્રીઓ માટે બાંધેલા કંતાનોવાળા પાર્ટીશન બાજુ સ્નાનાર્થે ગઈ અને શાલિભદ્ર એક ટૂંકી ચડ્ડીભેર આ બાજુ પાણીમાં પ્રવેશ્યો.
સ્નાન કરતાં કરતાં, શાલિભદ્રની નજર, પોતાનાથી દૂર સ્નાન કરતી કેટલીયે સ્ત્રીઓ પર પડી. જો કે એમાંની મોટાભાગની સ્ત્રીઓ તો આધેડ વયની કે વ્રુધ્ધ હતી. પરંતું એમના દેખાદેખી અગર તો ખાનદાનની રીત અનુસાર ઘણી યુવાન સ્ત્રીઓ પણ એમાં હતી.
કપડાભેર સ્નાન કરતી એ સ્ત્રીઓના વસ્ત્રો પાણીમાં ભીના થવાને કારણે દેહલતા સાથે ચપોચપ ચીપકાઇ ગયા હતા અને એમાંથી યૌવનદર્શક અંગોપાંગો સ્પષ્ટપણે દ્રષ્ટીગોચર થતાં હતાં.
યુવાન શાલિભદ્રની દ્રષ્ટી એવી યૌવનમત્ત સદ્યસ્નાતાઓ પર જ ફરવા લાગી.
સ્ત્રીનું સૌંદર્ય એ તો કામદેવનું અમોઘ શસ્ત્ર છે. હજારો ઋષિઓના તપનો નાશ કરવા માટે ઇન્દ્ર જેવાએ પણ એનો સફ્ળ ઉપયોગ કર્યાના દાખલા આપણા પુરાણોમાં નોંધાયેલા છે. એ પ્રમાણે, આ સંસ્કારી અને બુધ્ધીમાન યુવાન શાલીભદ્રના મનમાં પણ પેલી સ્ત્રીઓના સુવિકસિત પયોધરોના દર્શનથી કામવાસના જાગવા માંડી. ઘડીભર એ ભૂલી ગયો કે પોતાની પત્ની પણ પેલા કંતાનના પડદા પાછળ એ જે રીતે સ્નાન કરી રહી છે અને આ રીતે અશિષ્ટ થઈને પરનારી પ્રત્યે કુદ્રષ્ટી કરવી એ પાપ છે.
આવી રીતે, એક અત્યંત ઉન્નત પયોધરોવાળી સુંદર યુવતીને જોતાં જોતા એણે વિચાર્યું- ‘કાશ ! આ નવયૌવના સાથે માત્ર એક જ રાત રતિસુખ માણવાની તક મળે તો કેટલું સ્વર્ગીય સુખ પ્રાપ્ત થાય !!!‘
એમ વિચારતાં વિચારતાં એ એટલી હદ સુધી ઉત્તેજીત થઈ ગયો કે એનું સ્ખલન થઈ ગયું.-યુ નો વોટ આઇ મીન, રાઇટ ?
સ્ખલન થઈ ગયા પછી પુરુષ હંમેશાં, વિકારમુક્ત થઇ જાય છે અને એની વિવેકબુધ્ધી પણ યથાસ્થાને આવી જાય છે. એ પ્રમાણે શાલિભદ્ર પણ શાંત થઇ ગયો અને વિવેકબુધ્ધી ઠેકાણે આવી જતાં, પોતાનાથી થઈ ગયેલા માનસિક વ્યભિચાર બદલ પસ્તાવો કરવા લાગ્યો.
થોડીવારે એ નદીમાંથી બહાર નીકળ્યો અને, પત્નીના હાથે થોડુંક દાનધરમ કરાવી, મહાલક્ષ્મી માતાના મંદીરમાં દર્શનાદિ કરીને ઘેર આવ્યો. કથા સાંભળી,એકટાણું કર્યું પરંતુ મનનું પેલું માનસિક પાપ ડંખી રહ્યું. “અરરર..! મારું આટલું અધઃપતન ? મારાથી આજે વ્રતના દિવસે આવું વિચારી જ કેમ શકાયું ? ઓહ..! પ્રભુ ! હું એટલો બધો અસંયમી બની ગયો કે પાણીમાં સ્નાન કરતાં કરતાં સ્ખલિત થઈ ગયો ?”
–આમ, આખો દિવસ પશ્ચાતાપની આગમાં જલતાં જલતાં રાત પડી.અને એ પ્રભુસ્મરણ કરતો,પત્નીથી અલગ સૂઈ ગયો.મન-વચન-કર્મથી પુરુષોત્તમ માસમાં બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરતી પત્નીના ધર્મમાર્ગમાં એ અવરોધ બનવા ઇચ્છતો ન હતો.
મહર્ષી નારદમૂનિ એ દિવસે પુરુષોત્તમ ભગવાનના ભક્તોની દિનચર્યા નિહાળવા અમદાવાદ પધાર્યા હતા. એમનાથી આ સંસ્કારી યુવાનના મનની સ્થિતિ કેમ અજાણી રહે ? એમણે જોયું કે એકવાર ભલે આ નાદાન યુવાનથી માનસિક વ્યભિચાર થઈ ગયો, પરંતુ એનો અંતરાત્મા એ બદલ સતત પશ્ચાતાપ કરે છે. જો હું એના મનનું સમાધાન નહીં કરું તો એ અન્નજળનો ત્યાગ કરીને દેહત્યાગ કરી દેશે.
એટલે..રાત્રે ઉંઘમાં પણ જ્યારે આપણો શાલિભદ્ર ‘અરરર…મારું આટલું અધઃપતન ?’ એમ બબડતો હતો ત્યારે નારદમૂનિ એના સ્વપ્નમાં દેખાયા અને કહેવા લાગ્યા-” હે વત્સ ! શા માટે આમ બબડ્યા કરે છે ? શાનો ‘પતન..પતન..કરીને જીવ બાળે છે ? મને એનું કારણ કહે તો હું તારા મનનું સમાધાન કરું.”
ઉંઘમાં જ શાલિભદ્રના અંતરાત્માએ જવાબ આપ્યો-” હે મહર્ષિ નારદજી, આપ તો અંતર્યામિ છો. આજે સરિતામાં સ્નાન કરતાં કરતાં મારાથી એક ષોડશી સુંદરીના ઉન્નત વિશાળ પયોધરો અને મસ્ત યુવાની જોઇને મારાથી માનસિક વ્યભિચારનો મહાદોષ થઈ ગયો છે.એટલું જ નહીં, પણ કુદરતદત્ત એવા અમૂલ્ય શુક્રનું પાણીમાં સ્ખલન થઇ ગયું છે. હે પ્રભો ! આ પાપનું પ્રાયશ્ચિત શું કરવું ? કયા વ્રતના ઉપાયે કરીને એ દોષ ધોવાઈ જાય એ ક્રુપા કરીને મને કહો, મૂનિવર !”
અત્યંત દીનતાપૂર્વક, આજીજીભરી વાણીમાં ઉચ્ચારાયેલા, એ નાદાન યુવાનના આર્દ્રતાભર્યા વચનો સાંભળીને મૂનિવર નારદજી ઉવાચ-
“હે વત્સ ! હું કહું તે કથાઓ સાંભળ. પાણીમાં શુક્રસ્ખલન કરનાર તું કાંઇ પહેલો પુરુષ નથી.પુરાણકાળમાં ઘણાં જ્ઞાની-ધ્યાની બ્રહ્મર્ષિઓએ પણ એમ કરેલું છે.
ગૌતમ ઋષિના પુત્ર શરદવાન વેદવેદાંત અને ધનુર્વિદ્યામાં કુશળ હતા. એમણે તપ કરવા માંડ્યું.ઇન્દ્રને ઇન્દ્રાસન જવાનો ડર લાગ્યો એટલે એણે જાનપદી નામની અપ્સરા મોકલી. જાનપદીનું રુપ જોઇને શરદવાન મોહિત થઈ ગયા અને તત્કાળ એમનું વીર્ય-સ્ખલન થઈ ગયું . એ વીર્યના બે ભાગ થયા, જેમાંથી મહાભારત-પ્રસિધ્ધ ક્રુપાચાર્ય અને ક્રુપિનો જન્મ થયો.
એવા જ બીજા એક મૂનિ ભરદ્વાજે અપ્સરા ઘ્રુતાચીને નદીમાં નહાતી જોઇ. વસ્ત્રવિહિન ઘ્રુતાચીને નિહાળીને ભરદ્વાજ મૂનિ સ્ખલિત થઇ ગયા, જે વીર્યમાંથી દ્રોણાચાર્યનો જન્મ થયો હતો.
આ જ ઘ્રુતાચીને જોઇને, અરણિના બે લાકડા ઘસીને અગ્નિ પ્રગટાવતા મૂનિ વ્યાસજીને કામવાસના જાગી હતી અને એ સ્ખલિત થઈ જતાં તેમનું વીર્ય અરણિ પર પડ્યું અને..ભાગવત-પ્રસિધ્ધ શુકદેવજીનો જન્મ થયો હતો…નારાયણ…નારાયણ…”
આ વિચિત્ર જન્મકથાઓ સાંભળતાં સાંભળતાં શાલિભદ્રે વચ્ચે પ્રશ્ન પુછ્યો- ” હે મહર્ષિ નારદ ! આપે જે જે વ્રુત્તાંતો કહ્યા તે તો સામાન્ય સ્ખલનનાં છે,એમાં સરિતા-સ્ખલનની વાત ક્યાં આવી ? માટે…ક્રુપા કરીને મારા મનનું સમાધાન કરે તેવા, મારી જેમ સરિતામાં સ્ખલન કરનાર મહાનુભાવોની કથા મને કહેવા આપ ક્રુપા કરો.”
નારદમૂનિએ હસીને વ્રુત્તાંત આગળ ચલાવ્યુ. ” વત્સ ! શાંત થા…સ્વસ્થ થા.. એ વાતો પણ આગળ આવે જ છે.”
દધીચી ઋષિ નદીમાં એક પગે ઉભારહીને તપ કરતા હતા ત્યારે ઇન્દ્રે મોકલેલી અલુંબષા નામની અપ્સરાના અવર્ણનીય રુપને નિહાળીને તપ કરતા દધીચી ઋષિએ પણ સરસ્વતી જેવી કુંવારકા નદીમાં શુક્રસ્ખલન કર્યું હતું.
કશ્યપમૂનિ નદીમાં સ્નાન કરતા હતા અને ભગવાન સૂર્યનારાયણને જળનો અર્ઘ્ય ધરાવતા હતા ત્યારે આકાશમાંથી ઉર્વશી નામની અપ્સરા પસાર થતી હતી એને જોઇને કશ્યપ મૂનિ પણ તારી જેમ જ પાણીમાં વીર્ય-સ્ખલન કરી બેઠા હતા.પાણીમાં વહી ગયેલું વીર્ય એક હરણીના પીવામાં આવતાં, એને ગર્ભ રહ્યો અને મૂનિ ઋષ્યશ્રુંગનો જન્મ થયો હતો.
ઉદ્દાલક ઋષિ સરિતામાં સ્નાન કરતા હતા ત્યાં એમનું વીર્ય એક પુષ્પ પર ચોંટી ગયું. એક રાજકુમારીએ, એ પુષ્પ ઉઠાવીને સુંઘતાં, વીર્ય એની નાસિકા દ્વારા એના ઉદરમાં પહોંચી ગયું અને તેણીને ગર્ભ રહ્યો હતો.
માટે…હે વત્સ શાલિભદ્ર ! પુરાણોમાં વર્ણવેલી આ બધી વિચિત્ર લાગે તેવી જન્મકથાઓ અને વીર્ય-સ્ખલનની વાતો જાણ્યા પછી તારે અજંપો રાખવાનું કે મહાપાપ થઈ ગયાની ગુનાહિત લાગણી રાખવાનું કે ઇન્ફીરીયોરીટી કોમ્લેક્સથી પીડાવાનું કોઇ કારણ નથી. હો..ય ! થઇ જાય !!! ભલભલા ઋષિમૂનિઓને આવું થઈ ગયું હોય તો તું તો પામર માનવી જ છે ને ! માટે…ઉત્તિષ્ઠ…એન્ડ ફરગેટ ઇટ માય બોય…..સ્ખલન હો જાના યે તો વીર્યકા સ્વભાવ હૈ, વત્સ ! અગર સ્ખલન નહીં હોગા તો નયા કૈસે બનેગા ? કુદરત શ્વાસ પણ એકના એક નથી આપતી..શીવજી અને ભિલડીની કથા ખબર છે ને ! પણ આજ પુરતી આટલી વાતો બસ છે.”
નારદમૂનિ અંતર્ધ્યાન થઈ ગયા.
સવારે શાલિભદ્ર ઉંઘમાંથી જાગ્યો ત્યારે એના મનનું સમાધાન થઈ ગયું હતું.
લેખક- નવીન બેન્કર
લખ્યા તારીખ ૨૮ ઓગસ્ટ ૧૯૭૪-પુરુષોત્તમ માસની એકાદશી ને બુધવાર.
Navin Banker
http://navinbanker.gujaratisahityasarita.org/
Phone No: 713 771 0050
Phone No: 713 771 0050
હું કેવી રીતે લખું છું. (સંકલીત)
હું કેવી રીતે લખું છું. (સંકલીત)
લેખક પોતાની ચેતનાને બુઠ્ઠી બનાવી શકતો નથી, જડ બનાવી શકતો નથી. એણે પોતાની સંવેદનશીલતા સાચવી રાખવી પડે છે. રમેશ પારેખ એક કવિતામાં કહે છે એમ તાતા વંટોળીયાની હાજરીમાં, ભીની થઈ ગયેલી દીવાસળીથી, દીવો પેટાવવાનો હોય છે. આમ છતાં એ સંવેદનશીલતા, એ ઈમોસન્સ, લાગણીઓ એની પાસે લખવાની પ્રવૃત્તિ કરાવવાને બદલે એને કોઈક બીજા જ વિશ્ર્વમાં લઈ જવા માગતી હોય ત્યારે એણે, જે સંવેદનશીલતા પોતાના અસ્તિત્વનો આધાર છે, એને પણ ઘડીભર બાજુએ રાખી કાગળ-કલમની સન્મુખ થવું પડે છે કારણ કે એ લેખક છે. એની સૌ પ્રથમ નિસબત, જેને કારણે એ લેખક ગણાય છે તેની સાથે અર્થાત કાગળ-કલમ સાથે છે. બધી સંવેદનશીલ વ્યક્તિઓ લેખક નથી હોતી.
માનસિક વાતાવરણ સર્જવામાં અને એને ટકાવી રાખવામાં શું અથવા કોણ મદદ કરે? અત્યાર સુધી જીવાઈ ગયેલાં વર્ષો, એ સારા માઠા અનુભવોમાંથી પ્રગટેલી સમજણો, તમારી આજુબાજુનું વાતાવરણ, આસપાસના ગમતા,ન ગમતા માણસો, વાંચન, વિચારપ્રક્રિયા, મંથન.
લેખક લખવાનું શરૂ કરે ત્યારે એનો પહેલો શબ્દ લખાય તે પહેલાં એની સામે કોરા કાગળ હોય છે. પેન હાથમાં લેતાં પહેલાં જે કંઈ હોય તે બધું જ એના દિમાગમાં હોય છે: થોડુંક સ્પષ્ટ, ઘણું બધું અસ્પષ્ટ. અકથ્ય લાગણીઓ અને ધસમસતા વિચારોના પ્રવાહમાંથી એ એક એક વાક્ય ગોઠવીને કાગળ પર અવતારે છે. આ દુનિયામાં પહેલવહેલીવાર, એના દ્વારા લખાયેલા એ શબ્દોને જન્મ આપે છે.
ગાલિબના શબ્દોમાં કહીએ તો રજૂઆત, અંદાજ-એ-બયાં, વાત કહેવાની રીત – આ બધું જ આગવું, પોતીકું, યુનિક છે. મૌલિક છે.
દુનિયાની દરેક વ્યક્તિ મૂળભૂત રીતે એકલી છે. માણસ એકલો રહેવા જ સર્જાયેલો છે. પોતાના એકાંતમાંથી ક્યારેક બહાર આંટો મારવા જઈ શકાય એ માટે માણસે સમાજની – સોસાયટીની રચના કરી તો ખરી પણ એની આકરી કિંમત એણે ચૂકવવી પડી. પોતાના અમૂલ્ય એકાંતનો સોદો કરીને એ સમાજ પાસે સ્વીકાર, પ્રતિષ્ઠા, હૂંફ મેળવવામાં પડી ગયો. એનું એકાંત વિસરાઈ ગયું. જે લેખક પોતાનું એકાંત વિખેરાવા દેતો નથી એ લેખકના શબ્દો વાચકના વ્યક્તિગત એકાંતને સ્પર્શે છે અને વાચકનો એ અદૃશ્ય આત્મીયજન બની જાય છે.
લેખકની, શબ્દના સર્જકની, આંતરિક સંઘર્ષકથા કહેવા માટેની નથી હોતી. એ આંતરિક સંઘર્ષમાંથી નીપજતા સર્જનની સાથે જ ભાવકને નિસબત હોય છે. સર્જનપ્રક્રિયા એટલે માત્ર કાગળ પર શબ્દો ઉતારવાની પ્રક્રિયા નહીં, લેખન તો સર્જનપ્રક્રિયાનો બિલકુલ છેલ્લો તબક્કો થયો. લેખન શરૂ કરતાં પહેલાંનો મનોવ્યાપાર એ જ ખરી સર્જનપ્રક્રિયા, લેખન શરૂ કરતાં પહેલાંનું એનું જીવન. અને એ જીવનના એના અનુભવો એ જ એની સર્જન પ્રક્રિયા. શબ્દની આ સર્જન પ્રક્રિયાની પીડા, એની ઘૂટન, એ દરમ્યાન વલોવાતો વિષાદ આ બધું જ લેખકની મૂડી છે, એનો અસબાબ છે. જે શબ્દો વિચારમંથનની ધગધગતી ભઠ્ઠીમા તપાઈને તૈયાર થયેલા છે, ઘડાયેલા છે, તે શબ્દો વાચકને શાતા આપે છે. લેખકની વેદનામાંથી નીપજતું સાહિત્ય ભાવકને પ્રસન્ન બનાવે છે. સર્જકના ફાડી ખાનારા એકાંતમાં પ્રગટેલા શબ્દો વાચકને પોતે ભર્યાભર્યા હોવાનો અહેસાસ અપાવે છે. આ તે કેવો વિરોધાભાસ !આજનો વિચાર
તેરી મહેફિલ સે ઊઠે તો
કિસી કો ખબર તક નહીં થી
પર તેરા પલટકર દેખના
હમેં બદનામ કર ગયા
– (વૉટ્સઍપ’ પર ફરતી શાયરી)
કિસી કો ખબર તક નહીં થી
પર તેરા પલટકર દેખના
હમેં બદનામ કર ગયા
– (વૉટ્સઍપ’ પર ફરતી શાયરી)
એક એડલ્ટ જોક
સલમાન ખાન: હું શર્ટ કાઢું તો મને જોવા માટે અત્યારે સો જણ જમા થઈ જાય.
ઋતિક રોશન: મારું બૉડી જોવા માટે તો ૧૦૦ લોકો આવી જાય.
જ્હૉન અબ્રાહમ: અને મારું બૉડી જોવા એક હજ્જારની ભીડ જમા થઈ જાય.
સની લિયોન: હવે હું કંઈ બોલું કે?
નવીન બેંકર—–એક પરિચય લેખ
નવીન બેંકર
નવીનભાઈનો જન્મ ૧૯૪૧ માં અમદાવાદ નજીકના ભુડાસણ ગામમાં થયેલો. પિતાએ મેટ્રીક સુધીનો અભ્યાસ કરેલોઅને એક મીલમાં નોકરી કરતા હતા. માતા ચાર ધોરણ સુધી ભણેલા હતા. આ એક મધ્યમવર્ગી કુટુંબ હતું. નવીનભાઈનું શાળા કોલેજનું ભણતર અમદાવાદમાં જ થયેલું.કુટુંબની નબળી આર્થિક પરિસ્થિતિને લઈને ૧૦ મા અને ૧૧ મા ધોરણના અભ્યાસ દરમ્યાન એમને થોડા પૈસા કમાવવા માટે અનેક પ્રકારના નાના મોટા કામો કરવા પડેલા. એમના જ શબ્દોમાં લખું તો, “ધોરણ ૧૦ અને ૧૧ના અભ્યાસ દરમ્યાન ‘સંદેશ’માં ટ્રેડલ મશીન પર કેલેન્ડરના દટ્ટા કાપવાની નોકરી રાત્રિના સમયે કરી છે. રસ્તા પર બુમો પાડીનેછાપાં વેચ્યા છે, અને ૧૫૦ બાંધેલા ગ્રાહકોને, ઉઘાડા પગે, છાપાં પહોંચાડ્યા છે. સ્કુલમાંથી દાંડી મારીને ‘સેવક’ છાપાંના વધારા ભરબપોરે વેચ્યા છે, એટલું નહિં પણ દિવાળી ટાણે ખભે પાટિયું ભરાવી માણેકચોકમાં ફટાકડા વેચતો અનેઉતરાણના આગલા દિવસોમાં પતંગ-દોરી પણ વેચવા નીકળતો. આ સમય દરમ્યાન, ફેરિયાઓ સાથે મારામારી પણ થતી. મફતિયા પોલીસોનો માર પણ ખાધો છે.”૧૯૫૮ માં નવીનભાઈએ S.S.C. ની પરીક્ષા પસાર કરી. ૧૯૫૮ થી ૧૯૬૦ સુધી બે વર્ષ અમદાવાદની એચ.એલ. કોમર્સ કોલેજમાં અભ્યાસ કર્યો અને ત્યારબાદ ૧૯૬૦ થી ૧૯૬૨ સુધી અમદાવાદની એચ.એ. કોલેજ ઓફ કોમર્સમાં અભ્યાસકર્યો. આ સમય દરમ્યાન લો કોલેજ ગાર્ડનમાં એ વખતે ચાલતી બીઝી બી રેસ્ટોરન્ટમાં ૫૦ રુપિયાના પગારે વેઇટરની પાર્ટ ટાઈમ નોકરી પણ કરી હતી.નવીનભાઈએ ૧૯૬૨ માં એડવાન્સ એકાઉન્ટીંગ એન્ડ ઓડીટીંગ સાથે બી. કોમ. ની ડીગ્રી મેળવી.સિનેમા અને નાટકો પ્રત્યેના અનુરાગે નવીનભાઈને લેખનનો છંદ લગાડ્યો અને પછી તો એ જ જીવનનો રંગ બનીગયો. ૧૯૬૨માં નવીનભાઈની પહેલી વાર્તા ‘પુનરાવર્તન’ કોલેજના વાર્ષિક અંકમાં છપાયેલી. અનંતરાય રાવળ,રમણલાલ જોશી, અશોક હર્ષ અને પીતાંબર પટેલે તેમને નવલિકાલેખન અંગે માર્ગદર્શન આપેલું. ત્યાર પછી ‘સ્ત્રીઓ અને સરકારી નોકરી’ કટાક્ષિકા, અને ’દિલ એક મંદિર’ ‘ વાર્તા ચાંદની’ માં પ્રગટ થઈ. ત્યારથી વાર્તાલેખનમાં વેગઆવ્યો. ઉપરાછાપરી સવાસો જેટલી તેમની નવલિકાઓ સ્ત્રી, શ્રી, મહેંદી, શ્રીરંગ ડાયજેસ્ટ, આરામ, મુંબઈ સમાચાર, કંકાવટી, જન્મભૂમિ પ્રવાસી, નવચેતન વગેરેમાં છપાતી રહી. તેમની ઘણી વાર્તાઓને ઈનામો પણ મળ્યાં. આમાંથી પાંચ વાર્તાસંગ્રહો બન્યાં. ” હેમવર્ષા’, ‘અરમાનોની આતશબાજી’, ’રંગભીની રાત્યુંના સમ’, ’કલંકિત’ અને ‘પરાઈ ડાળનું પંખી’. ૧૮ જેટલી રોમેન્ટીક પોકેટબુક્સ પણ ૧૯૬૪ થી ૧૯૭૧ દરમ્યાન પ્રસિધ્ધ થઈ હતી.૧૯૬૨ માં સેન્ટ્રલ ગવર્નમેન્ટની એકાઉન્ટન્ટ જનરલની ઓફીસમાં, ઓડીટર તરીકે નોકરી મળી.(નવીનભાઈ અને કોકિલાબહેન લગ્ન સમયે)૧૯૬૩માં નવીનભાઈના કોકિલાબહેન સાથે લગ્ન થયા. પોતાના લગ્ન વિશે નવીનભાઈ કહે છે, “એ એક ગરીબમાણસના લગ્ન હતા, ન બેન્ડ ન બાજા, ન બારાત ન રીસેપ્શન, ન ભોજન સમારંભ, સોનું દાગીના કંઈ જ નહીં ! લગ્નના માત્ર છ બ્લેક એન્ડ વાઈટ ફોટા મિત્રોએ પાડેલા. ચાર છ દોસ્તોંને બે બે રૂપિયા ચાંલ્લામાં આપેલા. પત્ની કોકિલા સીધી સાદી, ભલીભોળી, દસ ચોપડી ભણેલી, મા વગરની, લોકોને આશરે , ઘરના કામ કરીને, હડસેલા ખાઇનેમોટી થયેલી ગરીબ છોકરી હતી.” એ વખતે પોતાની પરિસ્થિતિ વિશે તેઓ કહે છે, “હું બહોળા કુટુંબમાં, એકમાત્ર કમાનાર, ૧૬૧ રુપિયા અને ૬૨ પૈસા નો માસિક પગાર લાવતો માણસ હતો. ભાડાના ઘરમાં ચોકડીમાં સ્નાન કરતા.એક જ ખાટલો હતો જે દાદીમા વાપરતા. બીજા ફર્શ પર પથારીઓ નાંખીને સૂઇ જતા અને સવારે ડામચીયા પર ગોદડા નાંખી દેતા.” પત્ની વિશે તેઓ કહે છે, “પત્ની ખુબ સારા સ્વભાવની અને હરહંમેશ સુખદુખમાં સાથ આપનાર મળી છે.ક્યારેય સાડીઓ કે ઘરેણા માંગ્યા નથી. અત્યારે ૭૨ વર્ષની વયે શ્રીનાથજીના સત્સંગ અને ભજન સિવાય ક્યાંયે જતી નથી.”(લગ્નના ૫૦ વર્ષ બાદ)૧૯૬૪થી ૧૯૭૭ સુધી નવીનભાઈએ ડઝનેક એકાંકીઓ અને કેટલાક ત્રિઅંકી નાટકોમાં કામ કર્યું હતું. ૧૯૭૦ થી૧૯૭૪ દરમ્યાન ગુજરાતી રંગમંચ અને ફિલ્મી જગતના જાણીતા કલાકારોની વ્યક્તિગત મુલાકાત અંગેના લેખો ‘નવચેતન’માં દર મહિને નિયમિત છપાતા.૧૯૭૯ માં નવીનભાઈના અમેરિકા સ્થિત બહેન ડો. કોકિલા પરીખની સ્પોન્સોરશીપ મળતાં નવીનભાઇ અને પત્ની કોકિલા બહેનને અમેરિકાનું ગ્રીન કાર્ડ મળ્યું. ભારતની નોકરી ચાલુ રાખીને ગ્રીન કાર્ડના નિયમ અનુસાર ૧૯૭૯ અને ૧૯૮૬ વચ્ચે ત્રણ ચાર વાર અમેરિકા આવવું પડેલું. પ્રત્યેક વખતે આવીને તરત જ કોઇ દેશીના સ્ટોર પર કેઅમેરિકન ફેક્ટરીમાં કામ મળી જતું. ઇન્ડિયન વિસ્તારમાં એક સ્ટુડીયો અપાર્ટમેન્ટ ભાડે રાખી લેતા અને દસ–બારમહિના કાઢી નાંખતા. ઓફીસમાંથી નોટીસો આવે એટલે પાછા અમદાવાદ અને ડ્યુટી જોઇન કરી લેતા. પાછા અગિયારમે મહિને ત્રણ માસની રજા લઈને અમેરિકા ભેગો થતા. આખરે ૧૯૮૬ માં સ્વેછીક નિવૃતિ લઈને કાયમ માટે અમેરિકા આવી ગયા.૧૯૮૬થી અમેરિકા આવીને ડોક્ટર કોકિલાબેનની ઓફીસમાં જ એકાઉન્ટ્સ મેનેજરની નોકરી કરી. અમેરિકા આવીને એમની ઇતર પ્રવૃતિઓ વધારે ખીલી ઊઠી. ફિલ્મો, ગુજરાતી નાટકો વગેરેના અહેવાલ અને અવલોકનો વિષય પરનાતેમના અભ્યાસપૂર્ણ લેખો ‘ગુજરાત ટાઈમ્સ’, ગુજરાત સમાચાર’, ‘નયા પડકાર’ વગેરેમાં આવતા રહ્યાં. ૧૯૮૬માંન્યુયોર્કના ગુજરાતી સમાજે યોજેલી એક નાટ્ય હરિફાઈમાં નવીન બેંકર દિગ્દર્શિત નાટક ‘ધનાજીનું ધીંગાણુ’ રજૂ થયેલુંજેમાં તેમણે મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી. ૧૯૮૮માં હ્યુસ્ટન સ્થળાંતર કર્યા પછી હ્યુસ્ટન નાટય કલાવૃંદ સાથે જોડાયા અને ક્યારેક ‘મહાભારત’ના અંધ ધૃતરાષ્ટ્ર બને તો ‘શોલે’ના કાલિયાનો રોલ કરે. જૂની રંગભૂમિના નાટકોથી માંડીને આજના નાટકો સુધીનું, તેમનું જ્ઞાન અજોડ છે.(બેંકર દંપતિ જયા ભાદુરી સાથે)હ્યુસ્ટનની ગુજરાતી સાહિત્ય સરિતા, અને સીનીયર સિટીઝન એસોસિયેશન સાથે પણ નવીનભાઈ જોડાયા.દરેકસંસ્થાની પ્રવૃત્તિઓમાં સક્રિયપણે તે અચૂક હાથ બઢાવે જ. ભારતથી અમેરિકાના ઈસ્ટ કોસ્ટની મુલાકાતે આવેલા સિનેમા અને નાટકો અથવા સંગીત જગતના કલાકારોમાંથી ભાગ્યે જ કોઇ એવું હશે કે જેમની મુલાકાત નવીનભાઈએ ન લીધી હોય.આટલી બહોળી પ્રસિધ્ધી હોવા છતાં નવીનભાઈ કોઈ સંસ્થામાં આગેવાનીનું પદ ન લે, કોઇ કમિટીમાં મેમ્બર ન બને.પોઝીશનનો જરા યે મોહ નહિ, માત્ર મૂક સેવક રહેવાનું વધારે પસંદ કરે. ૨૦૧૦ની સાલમાં હ્યુસ્ટનના વરિષ્ઠ મંડળે નવીનભાઈના આ પ્રદાનને સન્માન–પત્રથી નવાજ્યું. ઇન્ડિય કલ્ચરલ સેન્ટર ઓફ હ્યુસ્ટને તેમને ‘સ્પીરીટ ઓફ ટાગોરએવોર્ડ’ ભારતના કોન્સ્યુલર જનરલના શુભ હસ્તે ,૧૫મી ઓગસ્ટના સમારોહમાં, એનાયત કર્યો હતોતેમનો ‘ એક અનૂભુતિ એક અહેસાસ’ નામનો એક બ્લોગ પણ છે જેમા ‘મારા સંસ્મરણો’ શિર્ષક હેઠળ પોતાની આત્મકથાના પાનાં એમણે ખુલ્લા કર્યા છે. કેટલાક રેખાચિત્રો પણ આલેખ્યા છે.બહુરંગી વ્યક્તિત્વ અને બહુમુખી પ્રતિભા ધરાવતા નિખાલસ નવીન બેંકરના ખજાનામાં આવું ઘણું બધું છે. કશી યેઓછપની, ક્યારે ય ફરિયાદ કર્યા વગર, નાની નાની વાતોમાંથી મોટો આનંદ માણવો એ એમનો જીવન મંત્ર છે.-પી. કે. દાવડા
c
મોહભંગ (વાર્તા) – નવીન બેન્કર –
મોહભંગ (વાર્તા) – નવીન બેન્કર
તમે પેલા શાન્તીકાકાને તો હવે ઓળખો છો ને ? પેલા ગરોળીવાળા ! સંડાસમાં રાત્રે ત્રણ વાગ્યે, ગરોળી સાથે પુરાઈ ગયેલા એ ઘટના પછી સોસાઈટીમાં હવે બધા તેમને શાંતિલાલ ગરોળીવાળા તરીકે જ ઓળખે છે.
આ શાંતિલાલને થોડા વર્ષો પહેલાં એ જ્યારે અમેરિકાથી આવી જ રીતે અમદાવાદ આવેલા ત્યારે કોઇ આધેડ ઉંમરની એકલી રહેતી સ્ત્રી સાથે- દિલ લાગી ગયું હતું- દિલ લાગવા માટે ઉંમરનો બાધ નથી હોતો. દિલ તો ગમે તે ઉંમરે લાગી જાય. પણ મોટાભાગના સિનીયરો ( વયસ્ક સ્ત્રીપુરુષો ) પોતાની એ લાગણી છૂપાવી છૂપાવીને, માત્ર ચક્ષુ____( યુ નો વોટ આઈમીન ! ) થી મનને સમજાવી લેતા હોય છે. સિનીયર્સની મીટીંગમાં કોઇ વયસ્ક પુરુષ ગાયક માઈક પકડીને ગીત રજૂ કરતો હશે ત્યારે એનું સમગ્ર ફોકસ બહેનોના ગ્રુપ તરફ જ હશે. જોક્સ પણ સ્ત્રીવૃંદ તરફ જ ફેંકશે. હવે તમે એ માર્ક કરજો.
હાં… તો આપણે આડી વાતે ઉતરી ગયા. શાંતિકાકા જુવાનીના દિવસોથી દિલફેંક જ રહ્યા છે. ઘણી બધી અફેર્સ તેમના ખાતે નોંધાયેલી છે.
શાંતિકાકાની સોસાઈટીની બહાર, ૧૦૦ ફુટના નવા ડેવેલપ થયેલા રોડ પર, એક કોમ્પ્લેક્ષના ભોંયતળીયાના ફ્લેટ પર , એક સ્ટોર બનાવી દઈને, પંચાવન વર્ષની વયના ડાયવોર્સી જિગીષાબેન ઝેરોક્સના બે મશીન અને જંક ફુડના પેકેટો, પેન, પેન્સીલ એવું બધું રાખીને બિઝનેસ કરતા હતા. લગભગ એટલી જ ઉંમરના શાંતિકાકા ઝેરોક્સ કરાવવા ઘણીવાર એમના સ્ટોર પર જાય. જિગીષાબેન ગૌર વર્ણના, ઉંચી કાઠીના કાઠિયાવાડી જાજરમાન સ્ત્રી હતા. વીસેક વર્ષથી છૂટાછેડા લઈને, ખુમારીપુર્વક એકલા જીવન વ્યતિત કરતા હતા.. પાછલા રુમમાં રહે અને આગળના રુમમાં સ્ટોર કરેલો . પહેલીવાર શાંતિકાકા એમના સ્ટોરપર ઝેરોક્સ કરાવવા ગયા ત્યારે જરા ચણભણ થઈ ગયેલી. જિગીષાબેન એક રુપિયો છુટ્ટો આપવાનો આગ્રહ કરે અને કાકા પાસે દસની નોટ. અમેરિકામાં પરચુરણની આવી કોઇ તકલીફ નહીં જોયેલી એટલે કાકા તો વરસી પડ્યા લેક્ચર આપવા. અમારે અમેરિકામાં તો આમ ને તેમ અને અહીં ઇન્ડીયામાં તો પરચુરણની મારામારી..ખિસ્સામાં રોકડા લઈ લઈને ફરવું પડે..સાલુ બધુ કાળા નાણાંનું જ ચલણ….ટ્રાફિક સેન્સ જ ના મળે સાલા ઇન્ડીયનોમાં…..મોદી શું મોદીનો બાપ આવે તો ય ભ્રષ્ટાચાર નાબુદ ના થાય.. ને એવું બધું લેક્ચર ઝાડી દીધેલું. પછીની વાત ટુંકી છે. જિગીષાબેન પણ નરમ પડ્યા અને ‘કાકા’ સાથે વાતચીતનો સંબંધ બંધાયો. પછી સુખદુખની વાતો પણ થવા લાગી. શાંતિકાકા કાંઇ ધોતિયા-ઝભ્ભાવાળા ‘કાકા’ નથી. હા ! માથાના ઝુલ્ફાની જગ્યાએ તાલ જરુર પડી ગઈ છે. અને પગે આર્થરાઈટીસને કારણે જરા લંઘાતું ચાલે છે બાકી હજુ આકર્ષક વ્યક્તિત્વના માલિક છે. જબાન તો જોરદાર ચાલે છે. જિગીષાબેને એમના સ્વતંત્ર સ્વભાવને કારણે, પતિ સાથે અણબનાવ થતાં ડાયવોર્સ લીધા હતા. જો કે હવે આ ઉંમરે એકલતા સાલે છે અને કોઇ યોગ્ય પાત્ર મળી જાય તો ગોઠવાઈ જવા ઇચ્છતા હતા.જુવાનીમાં તો બધુ ચાલી જાય પણ પાછલી ઉંમરે, ખાસ કરીને મેનોપોઝ અને થાયરોડની તકલીફો શરુ થતાં સ્ત્રીઓને એકલતા અને અસલામતીનો ડર એટલો સતાવવા લાગે છે કે એ બધી બાંધછોડ કરીને થાળે પડવા ઇચ્છતી હોય છે.
શાંતિકાકાને કાંઇ જિગીષાબેન સાથે ઘર માંડવાની ઇચ્છા ન હતી પણ થોડી મજા કરી લેવાય તો ‘શ્રીરામ શ્રીરામ’ કરી લેવાની ઇચ્છા ખરી. શાંતિકાકા મોટેભાગે તો,’પતિ, પત્ની ઔર વોહ’ ફિલ્મના પેલા સંજીવકુમારની જેમ પોતાની પત્ની અંગેના અસંતોષની વાતો કરીને જિગીષાબેનની સહાનુભૂતિ મેળવવાના પ્રયાસો કરે. જિગીષાબેન પણ એમને સધિયારો આપે. જિગીષાબેન જૈન ધર્મ પાળે એટલે વૈષ્ણવ શાંતિકાકા એમને ‘જય જિનેન્દ્ર’ કરીને જ વાત કરે. આ જિગીષાબેનનું આબેહુબ ચિત્ર તમારે જોવું હોય તો ‘સોની’ ટીવી ચેનલ પર, ‘ઇતના કરો ના મુઝે પ્યાર’ સિરીયલની પેલી નિહારીકા ને જોવી પડે. શાંતિકાકાને એની પાતળી, લાંબી ગ્રીવા ખુબ ગમતી. શાંતિકાકા એમના જેવા સ્ત્રીલોલુપ મિત્રો આગળ એ અંગે રસિક વાત કરે ત્યારે કહેતા કે સાલીને જો કીસ કરવા મળે તો શરુઆત એના ડાબા કાન નીચેથી કરીને એની ગ્રીવા પર થઈને પછી એના હોઠ ચૂમી લઉં.’ આગળની વાત, તમારા જેવા સુજ્ઞ વાંચકોની લાગણી દુભાવે એટલે નહીં કરું.
થોડાક દિવસોની આ મુલાકાતો પછી, એક દિવસ ગાંધીનગર અને ચિલોડા ચોકડીથી પાંચ કિલોમીટરના અંતરે નેશનલ હાઈ વે નંબર આઠ પર, ધણપ ગામ નજીક આવેલા, જૈનોના ધર્મસ્થાન ‘ચંદ્રપ્રભ લબ્ધિ ધામ’ ખાતે દર્શન કરીને ત્યાં ત્રણ ચાર કલાક વિશ્રાંતિ લેવાનું નકી કર્યું. જિગીષાબેને હા પાડી એટલે અનુભવી શાંતિલાલ સમજી ગયા કે હવે એ સમય આવી ગયો છે.
આગલી રાત્રે ફોન પર વાત કરતાં શાંતિલાલે એમની શાંતા કેવી તકલીફો આપે છે એની હૈયાવરાળ ઠાલવી ત્યારે જિગીષાબેને એનો પ્રતિભાવ આપતાં અસ્સલ કાઠિયાવાડી જબાનમાં કહ્યું- ‘“બા..ય..ડી… ‘સો ? સુટા થઈ જાવ એનાથી.”
અને…શાંતિકાકાનો મોહભંગ થઈ ગયો.
શાંતિકાકા આમ છૂટાછવાયા ગતકડા કરી લે ખરા પણ એમની શાંતાથી છૂટા થવાની વાત તો કદી સ્વપ્ને પણ ના વિચારે. લાંબા સમયના લગ્નજીવનની સંગાથી શાંતા એમને વહાલી છે. પોતે થોડા કાછડીછૂટા ખરા પણ પત્ની યે વહાલી. એમને ભાન થઈ ગયું કે પોતે આગ સાથે રમત રમી રહ્યા છે. આ ઉંમરે આ રીતે આગળ વધવામાં જોખમ છે. અસ્સલ કાઠિયાવાડી સ્ટાઇલમાં બોલાયેલા એ શબ્દોએ એમને ભાનમાં લાવી દીધા અને તબિયતનું બહાનુ કરીને જૈન ટેમ્પલનો કાર્યક્રમ રદ કરી દીધો તથા બીજા દિવસથી ઝેરોક્સ સ્ટોરનો રસ્તો પણ જુદો કરી દીધો. મોબાઈલ ફોનનું સીમકાર્ડ પણ બદલી નાંખ્યું અને પંદર દિવસમાં તો અમેરિકા ભેગા થઈ ગયા હતા.
બે શબ્દો – ‘બાયડી ‘સો’ એ એમનો મોહભંગ કરી નાંખ્યો હતો.
લખ્યા તારીખ- ૬ એપ્રિલ ૨૦૧૫
Navin Banker (713-818-4239)
My Blog : navinbanker.gujaratisahityasarita.org
Ek Anubhuti : Ek Ahesas.
My Blog : navinbanker.gujaratisahityasarita.org
Ek Anubhuti : Ek Ahesas.
Kindly remove my name and address before forwarding this e-mail. We have no control over who will see forwarded messages! This keeps all our Personal Contacts lists Private and Stops Intruders & Spammers.
.
,
,
મહાભારતની એક રોમેન્ટીક કથા – નવીન બેન્કરની નજરે
મહાભારતની એક રોમેન્ટીક કથા- નવીન બેન્કરની નજરે
યમુનાના વહેણમાં એક નૌકા સરતી સરતી કિનારા તરફ જઈ રહી હતી. એ નૌકા ચલાવનારી શ્યામ આંખોવાળી ( અસિતલોચના) મત્સ્યકન્યાનું નામ સત્યવતી હતું. એ માછીમારની પુત્રી હતી. સત્યવતીનું સૌંદર્ય અનુપમ હતું.પરંતુ એના શરીરમાંથી માછલીની ગંધ પ્રસરતી હતી. આ સત્યવતીની નાવમાં ઋષિ પરાશર બેઠા હતા. મહાભારત કાળમાં સ્ત્રીઓ આજીવિકા અર્થે કામ કરતી હતી.
માછલીની ગંધથી ગંધાતી છતાં એ અનુપમ લાવણ્યમયી યુવતી પર પેલા મહામૂનિ, જ્ઞાની, તપસ્વી એવા પરાશર મુનિ મોહી પડ્યા અને અત્યંત કામવશ બનેલા એ કહેવાતા ઋષિએ મધુર મધુર વાતો કરીને સત્યવતીને લલચાવી અને પોતાના બાહુપાશમાં જકડી લીધી. પોતે ના પાડશે તો ઋષિ શ્રાપ આપશે એવી બીકને લીધે સત્યવતી એ કહેવાતા ઋષિને ના ન પાડી શકી અને પરાશર મુનિ સાથે ચાલુ નાવે જ મૈથુનાનંદમાં એકાકાર થઈ ગઈ. ( આજના જમાનામાં ચાલુ બસમાં કે ટ્રેનમાં કામાવશ પુરુષો બળાત્કાર કરી બેસે છે એવું મહાભારતના જમાનામાં પણ થતું હશે એવું આ કથામાંથી જણાઇ આવે છે. )
નાવ એક ટાપુ પર પહોંચી ત્યારે ઋષિએ સત્યવતીને કહ્યું કે- ‘આપણા આ સંભોગને કારણે મારા થકી પેદા થયેલા આ ગર્ભનું તું જતન કરજે અને તને ભવિષ્યમાં લગ્ન કરવામાં કોઇ જાતની તકલીફ ન પડે એ માટે તેં મારી સાથે સંભોગ કર્યો છે તે છતાં તું કૌમાયાવસ્થાને ( વર્જીનીટી ) પ્રાપ્ત કરીશ અને તારા શરીરમાંથી આ જે માછલીની દુર્ગંધ આવે છે તેને હું દૂર કરી દઈને જીવનભર ટકે એવી અને દુર દુર સુધી ફેલાય એવી સુગંધનું વરદાન આપું છું. હવે પછી તું યોજનગંધા તરીકે ઓળખાઇશ, આમ, મત્સ્યગંધા, યોજનગંધા બની ગઈ.
આ કથામાંથી શું તારતમ્ય નીકળે છે એ તમે સમજ્યા ? માછલી જેવી ગંધથી ગંધાતી હોય પણ સ્ત્રી જો રુપાળી હોય તો ગમે તેવા જ્ઞાની-મુની ઋષિ પણ ચાલુ નાવમાં ‘શ્રીરામ શ્રીરામ’ કરવા (!) તત્પર થઈ જાય છે. એ વખતે પેલી ગંધ પણ એમને નથી આવતી. આજે રજસ્વલા સ્ત્રી સાથે આવા કારણોસર પુરુષો સમાગમ કરવાનું ટાળતા હોય છે.
પરાશર મુનિ અને સત્યવતીના સંભોગથી એક પુત્રરત્નનો જન્મ થયો. એ પુત્ર તે મહર્ષિ વેદવ્યાસ. લગ્ન વગર માતા બની ચુકેલી સ્ત્રીનું સંતાન એ કૃષ્ણદ્વૈપાયન કહેવાતા વ્યાસમુનિ. આ જ સ્ત્રી, પાછળથી ભીષ્મપિતાની માતા બની.
હવે આગળ વાંચો આ સત્યવતીની કથા.
ઋષિ પરાશરના વરદાનને કારણે એનું લાવણ્ય, અનન્યપુર્વા ( વર્જીન) બનેલી આ સ્ત્રી એટલી તો નયનમનોહર અને હૃદયલુભાવન બની ગયું હતું કે હસ્તિનાપુરના રાજા મહારાજા શાંતનુ એની નાવમાં નદી પાર કરવા બેઠા ત્યારે એના પર મોહાંધ બની ગયા. એ સમયે રાજા શાંતનુ આઠ આઠ પુત્રોના પિતા બની ચૂકેલા અને એમનો આઠમો પુત્ર એ દેવવ્રત કે જે પાછળથી ભિષ્મ પિતા કહેવાયો. દેવવ્રતને યુવરાજપદે સ્થાપ્યા પછી અને પત્નીની ચિરવિદાય પછી છત્રીસ વર્ષ સુધી પત્ની વગરનું શુષ્ક જીવન વિતાવ્યા બાદ, વનવિહાર કરવા નીકળેલા આ વૃદ્ધ રાજા સત્યવતી પર મોહી પડ્યા અને લગ્ન કરવાની માંગણી કરી. એ જમાનામાં પણ પૈસાપાત્ર વૃદ્ધો પૈસા અને સત્તાના જોરે રુપાળી યુવાન સ્ત્રીઓને પત્ની બનાવતા હતા.
પછીની વાત તો બધા જાણે છે જ કે વૃદ્ધ પિતાની ઇચ્છા પુરી કરવા યુવાન દેવવ્રતે આજીવન લગ્ન નહીં કરવાની ભીષ્મ પ્રતિજ્ઞા લીધી અને ઘરડા બાપને યુવાન સ્ત્રી સાથે પરણાવ્યા. ઉત્કટ પિતૃપ્રેમને કારણે રાજા યયાતિના પુત્ર પુરુએ પણ પોતાનું યૌવન પિતાને સમર્પી દઈને અકાળે વૃદ્ધાવસ્થા સ્વીકારી લીધેલી.
માણસ સમૃધ્ધ હોય, સમર્થ હોય, સત્તાવાન હોય ( અને NRI હોય તો ) ત્યારે એને ગમે તે ઉંમરે કામેચ્છા થતી હોય છે અને એ પુર્ણ કરવા , પોતાના જીવનને નવપલ્લવિત કરવા એ યુવાન સ્ત્રીની શોધ કરતો જ હોય છે.પુનર્લગ્ન કરવા માટે પણ એ ચાલીસથી નીચેની ( મેનોપોઝ અને થાઈરોઇડ વગરની ) રુપાળી સ્ત્રીને જ પ્રાધાન્ય આપતો હોય છે. એ વાત જુદી છે કે એ રુપાળી સ્ત્રી પરણે સમર્થ વૃદ્ધને અને શોધે યુવાન બોયફ્રેન્ડ ! અને… એ જમાનામાં DNA TEST તો થતા જ નહોતા ને !
ઇન્દ્ર જેવા ઇન્દ્ર પણ કોઇ ઋષિનું સ્વરુપ લઈને, ઋષિની ગેરહાજરીમાં ઋષિપત્ની સાથે સમાગમ કરી આવ્યાના દાખલા પુરાણોમાંથી મળી આવે છે. ભગવાન શંકર પણ ભીલડી પર મોહી પડેલા.
સત્યવતીને બે પુત્રો થયા. ચિત્રાંગદ અને વિચિત્રવીર્ય. એમના પુત્રો તે પાંડુ અને ધૃતરાષ્ટ્ર. અને એમના સંતાનો તે પાંડવો અને કૌરવો…પણ આપણને એમની વાતોમાં રસ નથી.
દ્રૌપદી જેવી અતિ સૌંદર્યવાન સ્ત્રીના પતિ થયા પછી પણ અર્જુને, વનવાસ દરમ્યાન આઠ આઠ સ્ત્રીઓ સાથે લગ્ન કરેલા. ભીમે પણ હેડમ્બા સાથે ‘શ્રીરામ શ્રીરામ’ કરેલું.
મહાભારતમાં તો એટલી બધી આવી કથાઓ છે કે આજથી ૪૮ વર્ષ પહેલાં (૧૯૬૬માં ) મેં આ વાતોને મારી નજરે, મારી રોમેન્ટીક શૈલિમાં લખીને છપાવેલી ત્યારે, ગુજરાત સરકારે મને કારણદર્શક નોટીસ મોકલેલી અને એક પુસ્તક પર તો કેસ પણ ઠોકી દીધો હતો. અંગત મિત્રોને જ્યારે હું એ કેસના હિયરીંગની સીલસીલાબંધ વિગતો કહું છું ત્યારે લોકોને સાંભળવાની ખુબ મજા આવે છે.
આ કથા, મહાભારતની છે એટલે કોઇએ નાકનું ટીચકુ ચઢાવવાની જરુર નથી.
.
,
,
મેસેજ મળી ગયો ( વાર્તા) લેખક- શ્રી. નવીન બેન્કર
મેસેજ મળી ગયો ( વાર્તા) લેખક- શ્રી. નવીન બેન્કર
નોંધ- આ વાર્તા દિલથી યુવાન હોય એવા સ્ત્રીપુરુષો માટે જ છે. પ્રેમ, સેક્સ, સ્ત્રીપુરુષના જાતિય મનોભાવોના આલેખનથી તમારુ નાકનું ટીચકુ ઉંચુ થઈ જતું હોય તો આ વાર્તા ના વાંચશો. પુરુષની સ્ત્રીલોલુપ વૃત્તિ પર કટાક્ષ કરતી આ વાર્તાનો વિષય આપણા હ્યુસ્ટનના શિષ્ટ બ્લોગર્સની વાર્તાઓથી જુદો છે. અલબત્ત, આ વાર્તા અશ્લીલ નથી જ. હું તો લગ્નેતર સંબંધોના વિષયો પર લખવામાં એક્ષ્પર્ટ છું એવું હું માનું છું.
*************************************************************************************************************************
હ્યુસ્ટનના ઇન્ડિયા હાઉસમાં પેલા ‘આપ’થી જાણીતા થઈ ગયેલા કવિ. લેખક અને હિન્દી ભાષાના પુરસ્કર્તા એવા કુમાર બિશ્વાસનો કાર્યક્રમ હતો.
એ દિવસે બીજી ઓગસ્ટ અને શનિવાર હતો.
નચિકેત, પાર્કીંગ લોટમાં આમંત્રિતોની કારોનું વ્યવસ્થિત પાર્કીંગ કરાવવા માટે વોલન્ટીયર તરીકે ફરજ બજાવતો હતો. હ્યુસ્ટનની ખ્યાતનામ હસ્તીઓ ગાડીઓ લઈને આવતી હતી..શ્રી. રવિ કંકરીયા, શ્યામ પંજવાણી, વિજય સિરોહી,આભા દ્વિવેદીજી, કવિશ્રી. નૌશા અસ્સાર, પત્રકાર વંશિકા વિપીન…ને એવા તો ઘણાં જાણીતા ચહેરાઓ આ કાર્યક્રમમાં ઉપસ્થિત હતા. કાર્યક્રમ શરુ થવાની તૈયારીમાં જ હતો અને પાર્કીંગ એરિયા ભરચક થઈ ગયો હતો ત્યાં જ એ અત્યંત સ્વરુપવાન સ્ત્રી કાર લઈને પ્રવેશી. નચિકેત એને જોઇને મંત્રમુગ્ધ થઈ ગયો. વી.આઈ.પી.માટે સ્પેશ્યલ કોરીડોરમા જગ્યા રાખેલી ત્યાં, એ રુપાળી સ્ત્ર્રીની કાર પાર્ક કરાવીને, નચિકેતે કૃતકૃત્યતા અનુભવી હતી.
હેન્ડસમ કુમાર બિશ્વાસ, શાયરાના અંદાઝમાં બમ્બૈયા સ્ટાઇલથી, શાયરી ફટકારી રહ્યા હતા-
કોઇ દિવાના કહેતા હૈ, કોઇ પાગલ સમજતા હૈ,
મગર, ધરતીકી બેચેનીકો બસ બાદલ સમજતા હૈ.
મૈં તુઝસે દૂર કૈસે હૂં, તૂ મૂઝસે દૂર કૈસે હૈ,
યે તેરા દિલ સમજતા હૈ યા મેરા દિલ સમજતા હૈ..
શ્રોતાઓ સ્ટેન્ડીંગ ઓવેશન સાથે વાહ વાહ પોકારી રહ્યા હતા.
પાર્કીંગનું કામ પુરુ થઈ જતાં, નચિકેત પણ હોલમાં આવીને પાછલી સીટ પર ગોઠવાઇ ગયો હતો. પેલી શાયરી પર સ્ટેન્ડીંગ ઓવેશન વખતે નચિકેત અને પેલી ખુબસુરત નાઝનીનની નજરો મળી અને ઔપચારિક પરિચય થયો હતો. એનું નામ સુહાસિની હતું. નિર્દોષ ડાયવોર્સી હતી અને, જ્યાં દેશી લોકો વધુ રહેતા હતા એવા વિસ્તારમાં એપાર્ટમેન્ટ ભાડે રાખીને રહેતી હતી. બાળકોની જંજાળ ન હતી. કોઇ કન્વીનીયન્સ સ્ટોરમાં કાઉન્ટર સંભાળતી હતી.
નચિકેત પણ એની ઉંમરની ચાલીસીમાં છે. યુવાન અને વાચાળ માણસ છે. પરિણીત પણ છે. પત્ની સીધી સાદી ‘શાન્તાબેન’ છે. સારી છે. પણ મોટાભાગના રસિક પુરુષોને ‘SEVEN YEARS ITCH’ નો અનુભવ થતો જ હોય છે. એકધારી જિન્દગીમાં થોડીક થ્રીલ અને રોમાંચ અનુભવવા માટે મોટાભાગના પુરુષો તલપાપડ થતા જ હોય છે. હા ! કોઇ શરમાળ હોય, હિમ્મત વિનાના હોય, ધર્મભીરુ હોય એ જ આખી જિન્દગી ઘરના દાળભાત ખાઈને જીવતા હોય છે.
બાકી કલાકાર હોય, લેખક હોય, કવિ હોય, સંગીતકાર હોય, વાચાળ હોય, સ્માર્ટ હોય તો ક્યારેક ને ક્યારેક તો એના જીવનમાં પેલી ‘નિવેદીતાઓ’ આવતી જ હોય છે. કોઇ સ્વીકારે કે ના સ્વીકારે. (‘નિવેદીતા’ એટલે ‘ઇતના ના કરો પ્યાર’ સિરિયલની અભિનેત્રી). ઇન્ડીયા હાઉસ અને એવી અન્ય સંસ્થાઓમાં નચિકેત વોલન્ટીયર તરીકે સેવા આપે, સેલીબ્રીટીઝના ફોટા પાડે, ફ્રીલાન્સ જર્નાલીસ્ટ તરીકે ઇન્ટરવ્યુ લે એટલે ચહેરાથી કોમ્યુનિટીમાં બધા ઓળખે. એ દિવસે તો કશી વાત થઈ શકી ન હતી પણ બીજી મુલાકાત ગુજરાતી સમાજની પોંક પાર્ટી વખતે થઇ.
સુહાસિની પોંક, ઉંધીયુ અને જલેબીની ડીશો તૈયાર કરતી હતી અને નચિકેત દેશીઓના ટોળાને લાઇનમાં વ્યવસ્થિત ઉભા રહેવા આગ્રહભરી વિનંતિ કરતો હતો ત્યારે કોમન ટોપીક પર વિચારવિનિમય કરતાં, વાતચીતનો સંબંધ બંધાયો. ‘ આપણા સાલા દેશી લોકો શિસ્તમાં સમજતા જ નથી. એક વ્યવસ્થિત લાઇન કરવાને બદલે, ચાર ચાર લાઇનો કરી નાંખે અને ટોળામાં જ, ઘુસવાની આદ્ત છે એમને. હેન્ડીકેપ્ડ પાર્કીંગમાં પણ ગાડીઓ પાર્ક કરી નાંખે. નાટકમાં પણ મોડા આવીને ખોટી સીટો પર બેસી ગયા હોય. અમદાવાદમાં તો જમીનના એટલા પૈસા આવી ગયા છે અને બ્લેકમનીને કારણે ઘેરેઘેર ગાડીઓ આવી ગઈ છે પણ ટ્રાફિકસેન્સ વગરના સાલા દેશીઓ……વગેરે વગેરે… જેવા બળાપાના સૂરો વચ્ચે , ફોન નંબરની આપ-લે થઈ ગઇ.
સુહાસિનીના સ્ટોર પર બે-ચાર મુલાકાતો પણ થઈ. એ પછી, નચિકેતને થયું કે હવે ખોટી લાળ પાડ્યા વગર એને સિનેમા જોવાનું આમંત્રણ આપીને, આગળ વધવું જોઇએ.
આમે ય, જિન્દગીની ચાલીસીએ પહોંચેલા પુરુષો, પેલા ટીન એજર છોકરાઓની જેમ છ છ મહિના સુધી ફીલ્ડીંગ ના ભરે. અને જે કામ કરતા ટીનએજર છોકરાઓને બે જ મીનીટ લાગે એ કામ ચાલીસીએ પહોંચેલા અનુભવી પ્રેમીઓ- યુ નો આઇ મીન !
સિનેમા થિયેટર એ પ્રેમીજનો માટે મળવાનું આદર્શ સ્થળ ગણાય. એક જમાનામાં, અમદાવાદમાં ભીખાભાઇ પાર્કના કે વિક્ટોરીયા ગાર્ડનના અંધારા બાંકડા કે યુનિવર્સિટી પાછળના ખુલ્લા ખેતરો પ્રેમીઓના આદર્શ મિલનસ્થળો હતા. હ્યુસ્ટનમા એ.એમ.સી. થીયેટર્સના પહેલા શો આવા આદર્શ સ્થળ ગણાય. ડોલરિયા દેશમાં ડોલરની લાહ્યમાં બપોરના પહેલા શોમાં કાગડા જ ઉડતા હોય. અમિતાભ કે સલમાનના નવા પિક્ચરના પ્રિમિયમ શોમાં પણ પરાણે પાંચ દેશીઓ જોવા મળે. છોકરી ફિલમ જોવા આવવાનું આમંત્રણ સ્વિકારે એટલે સમજી જવાનું કે હવે સ્વાભાવિક લાગે એવા અછડતા સ્પર્શથી શરુ કરીને ક્રમિક તબક્કે છૂકછૂક ગાડી આગળ વધી શકે.
‘તમે મૂવી જુઓ છો કે નહીં ?’
‘જોઇએ ક્યારેક બે ડોલરમાં ડુપ્લીકેટ ડીવીડી લાવીને ફુરસદના સમયે.’
‘મને તો ડીવીડીમાં મૂવી જોવાની મજા જ ના આવે. થીયેટરના વિશાળ પડદા પર સ્ટીરીયોફોનિક સાઉન્ડ અને ફુલ સાઇઝની બિપાશા બાસુ કે કેટરીના કૈફને અંગોને હિલોળા આપી આપીને ડાન્સ કરતી જોવાની મજા થિયેટરમાં જ આવે, બાકી.’
‘તમે તો બહુ બેશરમ છો.’- શરમાતા શરમાતા સુહાસિનીએ કહ્યું.
‘તમને વાંધો ન હોય તો આપણે ,તમારી રજાના દિવસે એક વખત એ/એમ/સી માં ‘મીસ્ટર એક્સ’ જોવા જઈએ. અદ્ર્ષ્ય થઈને વીલનોની ધોલાઇ કરતા કીસીંગ એક્સપર્ટ ઇમરાન હાશ્મીનું લેટેસ્ટ મૂવી છે. તમે આવશો ?’
‘જોઇએ હવે. સમય મળે એના પર આધાર છે. તમે ફોન કરજો.’- શરમાતા શરમાતા સુહાસિનીએ, તોફાની આંખો નચાવતા જવાબ આપ્યો. છોકરીઓ જાણતી જ હોય છે કે સિનેમાના અંધકારમાં કેવા ગલગલીયા થતા હોય છે !
નચિકેતને હવે સ્વર્ગ હાથવેંતમાં લાગ્યું.
સુહાસિની…સુહાસિની..સુહાસિની..એમ મોટેથી બુમો પાડીને એ નાચી ઉઠ્યો.
રુપાળી સ્ત્રીના સાન્નિધ્યમાં ગૂસપૂસ ગૂસપૂસ વાતો કરતાં કરતાં, મૂવી જોવાની ક્ષણોના રોમાંચની કલ્પના માત્ર એની ચાલીસીએ ડિસ્ચાર્જ થઈ ગયેલી બેટરીને ચાર્જ કરવા પુરતી હતી.
પોતાની પત્નીને સવારથી જ કહી રાખ્યું હતું કે આજે સાંજે પ્રેક્ષા મેડીટેશન સેન્ટરમાં હરીશ ભાવસારે એના નવા નાટકના ગ્રાન્ડ રીહર્સલમાં મને બોલાવ્યો છે એટલે જરા મોડુ થશે. નચિકેત જેવા માણસોને આવા જુઠ ડગલે ને પગલે બોલવા જ પડતા હોય છે.
સુહાસિની મોટેભાગે ચળકતુ બ્લ્યુ કે ગુલાબી રંગના વસ્ત્રો પરિધાન કરે છે એટલે પોતે પણ ગુલાબી રંગનું શર્ટ અને બ્લ્યુ કલરનું પેન્ટ પહેરીને તૈયાર થઈને બેઠો. છેક સાંજે જ, ક્લીન શેવ દાઢી કરી અને પુછોની કટ પણ કરી દીધી. બૂટને પોલીશ કરી દીધું. હાથની આંગળીઓના નખ પણ કાપી દીધા.
સાંજે સાત વાગ્યે ફોન કરીને પુછ્યું કે ‘નીકળે છે ને ?’ સામેથી જવાબ મળ્યો-‘‘આજે તો જોબ પર ખુબ કામ હતું તેથી થાકી ગઈ છું. આજે અનુકૂળ નહીં પડે. કાલે જઇશું.’
બીજે દિવસે ફરી તૈયાર થઈને ફોન કર્યો તો સામેથી જવાબ આવ્યો-‘ મેનોપોઝનો દુખાવો શરુ થયો છે. હવે કાલે વાત.’
અનુભવી નચિકેત સમજી ગયો કે મેનોપોઝનો દુખાવો એટલે ચાર દિવસનો ત્રાસ. એટલે ચાર દિવસ પછીના રવિવારે ફિલ્મ જોવા જવાનું નક્કી કર્યું.
વહેલી સવારે, કોમ્યુટર પર, ગુગલમાં, એ.એમ.સી-૩૦ ડનવેલ ના શો ટાઇમીંગ ચેક કરી લીધા. આખા દિવસના બધા જ શોનું લીસ્ટ બનાવી રાખ્યું. કદાચ સુહાસિની આજે ય કોઇ બહાનુ કાઢે કે સવારનો શો અનુકૂળ નહીં પડે તો પાછળના બીજા બધા શોમાંથી એકાદ કહી શકાય.
ફરી રીપીટેશન…નવી બ્લેડથી શેવ કર્યું…હાથની આંગળીઓના નખ કાપ્યા..ગુલાબી શર્ટ અને બ્લ્યુ પેન્ટ પર ઇસ્ત્રી ફેરવી લીધી.. અને દસ વાગ્યે ફોન કર્યો-
સામેથી જવાબ આવ્યો- ‘ છ દિવસની જોબ પછી એક રજા આવી એમાં કામનો ઢગલો થઈ ગયો છે. લોન્ડ્રી કરવાની છે. ઘર સાફ કરવાનું છે.ગ્રોસરી લાવવાની છે. મેનોપોઝનો દુખાવો પણ ચાલુ જ છે. એટલે આજે તો નહીં ફાવે. ફરી ક્યારેક.’
નચિકેતે મૂવીનું લીસ્ટ ફાડી નાંખ્યું.
એને મેસેજ મળી ગયો હતો. ***********************************************
