મારા, સાઇકલ સાથેના સંસ્મરણો
મારા, સાઇકલ સાથેના સંસ્મરણો
મને મારી જૂનીપુરાણી સાયકલ યાદ આવી ગઈ.૧૯૫૮ની સાલમાં હું મેટ્રીકમાં ( S.S.C.)માં હતો ત્યારે વહેલી સવારે ચાર વાગ્યે ઉઠીને છાપાં નાંખવા જતો હતો. મારી પાસે સાયકલ લાવવાના પૈસા ન હતા. એ વખતે નવી હર્ક્યુલસ સાયકલ બસ્સો રુપિયામાં મળતી અને રેલે સાયકલ અઢીસો રુપિયામાં. હું કડકડતી ઠંડી હોય કે વરસતો વરસાદ,ઉઘાડા પગે,સાંકડીશેરીથી ખાડીયા,સારંગપુર થઈને, રેલ્વે સ્ટેશને જતો.‘સંદેશ‘, ગુજરાત સમાચાર‘ અને‘ જનસત્તા‘ની થોકડી લઈને દોડતો,સારંગપુર દરવાજા, સારંગપુર ચકલા,રાયપુર ચકલા, ઢાળની પોળ, માંડવીની પોળ, માણેકચોક થઈને ગ્રાહકોને છાપાં આપી આવતો.થોડાક છૂટક પણ વેચતો.ચંપલ પહેરવાથી ઝડપથી દોડી ના શકાય અને પટ્ટી તૂટી જાય તો રીપેર કરવાનો એક આનો આપવો પડે ! એક પળે મને સાયકલ ખરીદવાની ઇચ્છા થઈ અને જેમતેમ કરીને ચાલિસ રુપિયા ભેગા કરીને એક સેકન્ડહેન્ડ સાયકલ ખરીદી હતી.એ સાયકલની સાથે મારી કેટકેટલી યાદો જોડાયેલી છે !
એ સાયકલ પર મારા નાના ભાઇ વીરુના જન્મ વખતે હું મારી બાને દેડકાની પોળની હોસ્પિટલમાં ટીફીન આપવા જતો હતો..નાનકડા વીરુને આગળના દંડા પર બેસાડીને હવામાં ઉડતો હતો અને વીરુ સાયકલની ઝડપથી ડરીને રડવા લાગતો એ જોઇને મને મઝા આવતી હતી. એ સાયકલની આગલી સીટ પર પ્રેમિકાઓથી માંડીને પત્નીને બેસાડીને જે લહેર કરી છે તેની યાદો અત્યારે આ વાર્તા વાંચતાં નજર સમક્ષ તાદ્ર્યુશ થઈ ગઈ.પાલડીથી મણીનગર સ્ટેશને સાયકલ પર જઈને સાયકલને સાયકલ-સ્ટેન્ડ પર મૂકી ,ગુજરાત એક્ષપ્રેસમાં વડોદરા અપ ડાઉન કરતો..પત્નીને સાયકલ પર ડબ્બલ સવારીમાં બેસાડીને છેક પાલડીથી સરસપુરના આંબેડકર હોલમાં ‘અમે અમદાવાદી‘ નાટક જોઈને રાત્રે એક વાગ્યે પાછા સરસપુરથી પાલડી આવેલા..પાલડીથી સરખેજના ‘સપના‘ સિનેમામાં તો ઘણા પિકચરો ડબલસ્વારીમાં જઈને જોયાનું સ્મરણમાં છે.આખા અમદાવાદ શહેરના રસ્તાઓ એ સાયકલ પર ખૂંદી વળતો હતો. એ સાયકલ પર, જમાલપુરના મુસ્લીમ વિસ્તારમાં હુલ્લડો વખતે માર ખાઇને અધમુવો પણ થઈ ગયાનું સ્મરણ છે.
ખૂબ ખૂબ સ્મરણો છે મારી એ સાયકલના..૧૯૮૦માં હું અમેરિકાથી અમદાવાદ પાછો ગયેલો ત્યારે પણ અમે બન્ને, સાયકલ પર ડબલસવારીમાં જ ફરતા અને સોસાઈટીવાળાઓ મશ્કરી કરતા.
એક રમૂજી ઘટના કહી દઊં.
૧૯૮૦માં મારી નાની બહેન સુષમા માટે પસંદ કરેલા છોકરાને જોવા માટે અમે-હું અને મારી પત્ની-મારી બહેન દેવિકાના ફ્લેટ પર આંબાવાડીમાં સાયકલ પર ગયેલા. વેવાઇપક્ષના સભ્યો સાથે વાતચીત કરી, ચા-પાણી પીને પાછા ફરતાં કોઇએ પુછ્યું-‘ ‘તમે વેહિકલ લઈને આવ્યા છો ને ?’
મેં હા પાડી. પુછનારે કહ્યું-‘તો તમને આમને ડ્રોપ કરવાનું ફાવશે ? અને..મારે સ્પષ્ટતા કરવી પડી કે અમે તો સાયકલ પર ડબ્બલસવારીમાં આવ્યા છીએ‘.
૧૯૮૩ની સાલમાં હું આ રીતે ડબલસવારીમાં એલિસબ્રીજના લક્કડીયા પુલ ના ઢાળ પરથી ટાઉનહોલ બાજુ જતો હતો ત્યારે ઢાળ ચડાવવામાં મને શ્રમ પડતો જોઇને બકુએ કહ્યું-‘હું ઉતરી જઊં છું અને ઢાળ ચઢીને આગળ આવું છુ.‘ કહીને એ ઉતરી ગઈ. અને હું મારી ધૂનમાં ને ધૂનમાં પેડલો મારતો આગળ વધતો ગયો. મેં એની વાત સાંભળી જ નહોતી. એ ઉતરી ગઈ એ પણ મને ખબર નહોતી પડી.આમે ય એ હંમેશાં આવી જ દુબળી પાતળી રહી છે. ક્યારેય એનું વજન ૧૧૦ કે ૧૧૫થી વધ્યું જ નથી. આજે સીત્તેર વર્ષની વયે પણ એ ‘પાતળી પરમાર‘ જ રહી છે.
હું તો પેડલો મારી મારીને છેક ટાઉનહોલ સુધી પહોંચી ગયો. જ્યારે મને ખ્યાલ આવ્યો કે મારી બકુ સાયકલ પર નથી તો મને ધ્રાસ્કો પડ્યો કે પુલ પરથી એ નદીમાં પડી તો નથી ગઈ ને ! હું પાછો ફર્યો. તો..એ સાઇડ પરની પગથી પરથી ચાલતી ચાલતી આવતી હતી. મેં સાઇકલનું ગવર્નર ઘૂમાવ્યું ને એને બેસાડી દીધી.
આ સાયકલને એક વાર એક્સિડંટ થયો હતો અને એનું આગળનું વ્હીલ અને ગવર્નર કચડાઇ ગયા હતા.નસીબજોગે મને થોડા ઉઝરડા સિવાય કોઇ ખાસ ઇજા થઈ ન હતી. મારી સાઈકલની એ હાલત જોઇને મેં એક ટૂંકી વાર્તા લખી હતી-‘એ કચડાઇ ગઈ‘ , જે એ જમાનામાં ‘ચાંદની‘ વાર્તામાસિકમાં પ્રસિધ્ધ થઈ હતી.
સાઇકલ તો મને એટલી પ્રિય કે હ્યુસ્ટનમાં નવો નવો આવેલો ત્યારે વેસ્ટહેમર અને ફોન્ડ્રનના કોર્નર પરના એક પોન શોપમાંથી યુઝ્ડ બાઈસીકલ ચાલીસ ડોલરમાં ખરીદી લાવીને એકાદ વર્ષ સુધી મેં ચલાવેલી. જૂના મહાત્મા ગાંધી સેન્ટરમાં સાઇકલ ચલાવીને જઈને, નવરાત્રિના પ્રોગ્રામ વખતે ખંજરી વગાડ્યાનું પણ મને યાદ છે.
૧૯૯૭માં ઘૂંટણના ઓપરેશન પછી પણ હું સાઇકલ ચલાવતો હતો અને મારે ફાંદ નહોતી.
છેલ્લી વખત મેં સાઇકલ ચલાવી-૨૦૦૮ના ફેબ્રુઆરિમાં. ગયા વર્ષે હું અમદાવાદ ગયો અને સાઇકલ-સ્વારી કરી તો ત્રણ વખત ગબડી પડ્યો. એવું જ એક્ટીવા અને સ્કૂટરમાં થયું. ડોક્ટરે કહ્યું ‘નવીનભાઇ, તમારા બન્ને પગનું બેલેન્સ નથી રહ્યું.હવે ક્યાં તો સ્કૂટરને પાછળ બીજા બે પૈડા નંખાવો અથવા ફોર વ્હીલર જ ખરીદી લો.હવે ઇકોતેર તો પુરા થઈ ગયા ને ! અને ૩૦ વર્ષ અમેરિકામાં રહ્યા છો તો પૈસાને શું કરશો ? ગાડી લઈ લો અને ડ્રાઇવર રાખી લો !‘
હું એ દિવસે ધ્રુસ્કે ને ધ્રુસ્કે રડ્યો હતો. હું એ લોકોને કેમ સમજાવું કે મને જે આનંદ, થ્રીલ સાઇકલમાં આવે છે એ કાર ચલાવવામાં નથી આવતો !
ગયા જાન્યુઆરિથી માર્ચ માસ દરમ્યાન હું અમદાવાદમાં બસ અને રીક્ષામાં મુસાફરી કરતો હતો ત્યારે મેં મારી એ સાઇકલોને ખૂબ ખૂબ મિસ કરી હતી.
આજે ય જીમમાં જઈને સ્ટેન્ડીંગ સાઇકલ પર પેડલ મારું છું ત્યારે પણ મારું મન ભરાઇ આવે છે.
અને…મન ગાઇ ઉઠે છે-‘ વો દિન યાદ કરો..વો હંસના ઔર હંસાના…‘
૧૩મી મે ૨૦૧૨ થી ૧૩મી મે ૨૦૧૩ સુધીનું એક વર્ષ અમારું
‘પ્રસન્ન-દાંપત્ય સુવર્ણજયંતિ વર્ષ છે- ગોલ્ડન જ્યુબીલી..૫૦મું વર્ષ…
શ્રીરામ…શ્રીરામ…
નવીન બેન્કર
૭ મે ૨૦૧૨
આપના પ્રતિભાવો આવકાર્ય છે.
3 Comments
